تعیین آهنگ دز جذب شده در هوا ناشی از 238u، 232th و 40k موجود در نمونه های گرانیت

در سالهای اخیر به منظور تعیین میزان آسیب های ناشی از تشعشعات رادیوایزوتوپ های طبیعی موجود در محیط زندگی بشر اندازه گیری غلظت عناصر رادیواکتیو نمونه های طبیعی بسیار ضروری به نظر می رسد. نیمه عمر واپاشی رادیوایزوتوپ-های 238u ، 232th و 40k طولانی و قابل مقایسه با عمرزمین (تقریبا 109 سال) می باشد. ازاین رو فراوانی این رادیوایزوتوپ ها از زمان پیدایش زمین تا کنون تغییر زیادی ننموده است. نمونه های طبیعی که حاوی عناصر فوق هستند، اشعه های ?,?,? گسیل می نمایند و رادیواکتیو می باشند. سنگ گرانیت یکی از مصالح ساختمانی پر مصرف است که حاوی رادیوایزوتوپ های 40k و محصولات واپاشی زنجیره های 238u و232th می باشد. تعیین سطح اکتیویته رادیوایزوتوپ های طبیعی، پس از تهیه 34 نوع سنگ گرانیت، از نمونه های موجود در بازار و اعمال روش های آماده سازی نمونه ها و بررسی فوتوپیک های سه رادیوایزوتوپ 40k و 214bi و 208tl با استفاده از طیف سنجی گاما انجام پذیرفت. از آنجا که فراوانی این عناصر در نمونه های طبیعی نظیر مصالح ساختمانی، سنگ های گرانیتی کم و اکتیویته آنها پایین می-باشد، بدون حذف تابش های زمینه اندازه گیری اکتیویته این عناصر امکان پذیر نخواهد بود. برای این منظور از طیف سنج at(1315) استفاده شده است و زمینه موثر علاوه بر حفاظ سربی با استفاده از روش اندازه گیری همزمان طیف های ? و ? نمونه های گرانیتی، به حداقل رسیده است. به کمک نتایج اندازه گیری غلظت رادیوایزوتوپ ها، و با در نظر گرفتن فاکتور تبدیل متناظر دز برای هر کدام از رادیونوکلوئیدهای مذکور میزان دز جذب شده در هوا برای نمونه سنگ های گرانیت موجود در بازار محاسبه شد. کمیت هم ارز دز موثر سالانه ، که خطرات و آسیب های ناشی از تابش روی بافت ها را توصیف می کند با در نظر گرفتن فاکتور اشغال، برای داخل و خارج ساختمان محاسبه شد. و در ادامه، به منظور در امان ماندن از خطر ناشی از تابش گاما در رادیونوکلوئیدهای طبیعی کمیت اکتیویته معادل رادیوم و شاخص های خطر نمونه های سنگ گرانیتی محاسبه شده است. نتایج بدست آمده بیانگر این مطلب است که مقدار متوسط غلظت رادیوایزوتوپ 238uنمونه های گرانیت مورد بررسی قابل مقایسه با مقدار متوسط گزارش شده جهانی در خاک برای این رادیونوکلوئید است ولی در مورد رادیونوکلوئیدهای 40k و 232th متوسط غلظت برای نمونه های گرانیت مورد بررسی، از میزان متوسط غلظت گزارش شده این عناصر در خاک جهان بیشتر است.